Алдағы жылы күш атасы Қажымұқан Мұңайтпасұлының туғанына 150 жыл тола­ды. Қа­зақ тарихында орны зор тұлға жайлы әлі зерттелмей жатқан дүние көп. Атап айт­қанда, балуан атамыз қатысқан ресми чемпионаттар мен ресейлік және шетелде­гі цирк алаңдарында көрсеткен өнері жайлы тек аузыекі әңгіме не­ме­се шына­йы­лықтан алшақ әдеби нұсқадағы көркем деректерді малданып жүр­міз. Қазіргі таңда Еуропа мемлекеттері, Ресей Федерациясы ХХ ғасырдың басы 1904 жылдан ...

«Өлең сөздің патшасы» мен қара күштің бет қаратпас алапат қара дауылы фәниде бір рет кездесіпті. Ұлы Абай Омбыға барған сапарында Қажекеңді іздеп тауып, бір үйде қой сойғызып, қадірлі қонақ еткенін, ақыл-кеңес бергенін балуанның өзі естеліктерінің бірінде айтқан. Ұшырасу екеуінің де тағдырларында бедерлі белгі қалдырған. Ақылман ақын «Көп адам дүниеге бой алдырған, Бой алдырып аяғын тез шалдырған» дегенді есті жігіттің есіне ...

(Қажымұқан өмірінен жаңа деректер) Ежелгі элладалықтардың Геркулеске көк күмбезін, өзіміздің Толағайға тау көтертуіміз әлжуазға қорған болар алыптарды аңсаудың нәтижесі. Осы тәріздес әңгімелер әдеби бастау – көздеріміздің кейіпкерлеріне айналып, бірте-бірте тұлғаланып, топырағымызда Алпамыс, Қобыланды, тағы басқа батырларымыздың қаһармандық, адами іс-әрекеттері көркемдік деңгейіне дейін көтеріліп, ұлтымыздың рухтық көрінісін бейнеледі. Халық солардың көмегіне зәруленді. Мұның мәні айрықша зор еді. Өйткені, эпостық дастандарымыз оқиғалар ...

Қажымұқан Мұңайтпасов мұражайы. Мұражайдың жоғары қабатында Сидней Олимпиадасының чемпионы Бекзат Саттарханов және де Бексейіт Түлкиев, Ермахан Ибраимов, Әлия Жүсіпова, Нұржан Сманов, Асқар Сәрсенбаев, Еркебұлан Шынәлиев, тағы басқа есімдері әлемге әйгілі саңлақ спортшылардың тұтынған заттары мен құралдары тарихи құнды жәдiгер болып тұр. Тоғыз жолдың торабында орналасқан бұл мұражайға келушілердің қатары қалың. Жылына 11-12 мың қонақ келеді екен. Астанадан келген Бағлан Қайназаровты ...

Немесе  балуан баба аштықтан өлген жоқ Шымкенттегі еңселі ескерткіштердің бірі қазақтың қас батыры, даңқты балуаны Қажымұқанға қойылған. Әйгілі балуан атындағы орталық стадионның төрінде тұрған ескерткіштің өз тарихы жетерлік. Ескерткіш түгілі Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмірі мен балуандығы жайлы қызықты әңгімелер көп. Көзінің тірісінде аңызға айналған адамның өміртарихының бұлайша таспалануы таң қалдыра қоймасы анық. Десек те… Әңгімені Шымкентте Қажымұқанға ескерткіш қалай қойылғанынан бастасақ. ...

Мұңайтпас дүниеден өтті. Қажымұқан шет жұрттарды аралап, күресіп жүрсе керек, суық хабар алысымен суыт елге оралады. Қаладағы жаңалықты даладағы елдің бұрын еститін әдеті емес пе. «Патшаның балуаны Қажымұқан Қызылжар-Көкшетаулап келе жатыр» деген дақпырт тарады. «Патша балуанын» тым болмаса, түстендіріп жіберуді абырой-дәреже көрген бай адамдар жолын тосып әлек. Бірінен соң бірі іліп әкетіп жатты. Бұл хабар Балуан Шолаққа да жетеді. Балуан: ...

Қажымұқан Мұңайтпасов мұражайы. Қажымұхан атындағы мұражайдың ерекшелігі сол, балуан батырдың жетістіктері мен жасаған ерлік істері жайында баяндалатын экспозициялардан құралған. Мұнда балуанға тиесілі барлық құжаттар мен суреттер жинақталған. Қажымұқан атындағы облыстық спорт мұражайы біздің ауылға жақын орналасқан. Темірланда. Темірлан — Ордабасы ауданының орталығы. Ауылға қыдырып келген достарымды мұражайға апаратын әдетім. Бүгін сіздерге де бір таныстырып шығуды жөн көрдім. Мүмкін, біз жаққа ...

Қазақ Даласының Батыры Қажымұқан Мұңайтпасов – жауырыны жерге тимеген, тізесі бүгілмеген балуан! Ол үшін дауласудың да керегі жоқ Десе де, әлі күнге дейі нүктесі қойылмай келе жатқан бір ғана мәселе бар. Ол – «Қажымұқан Поддубныйдан жеңілген бе, жеңілмеген бе?» деген сұрақ. Бұл турасында Жазушы Қалмақан Әбдіқадыровтың 1989 жылы «Жазушы» баспасынан шыққан «Қажымұқан» атты кітабының 103-бетінде: «– Ағаның жолына әдепсіз кісі ...

Қажымұқан – өткен ғасырдағы қазақтың маңдайына біткен біртуар тұлғалардың бірі болатын. Бірақ ол кісі өмірінің соңында қандай ауыр жағдайға тап болғанын көбі білмейді. Білетініміз – оның күш атасы атанып, майданға ұшақ сыйлағаны ғана. Ол ұшақтың өзін балуан атамыз қалтасынан алып бере салмай, ақшасын екі жыл бойы өнер көрсетіп жүріп жинапты. Кейін сосын ол ұшаққа Амангелді Имановтың атын жазып, майданға аттандырады. ...

Самайын күміс қырау шалған 93-тегі Мақпал әже бізді есік алдынан өзі күтіп алды. «Ауылға алты жасар бала келсе, ақ сақалды қария сәлем бере барған» дала заңын бұлжытпай орындаған ананың бұл қасиетіне тәнті болдық. Құда-құдағилары – Жұмаш, Ілескүл, Ескендір қария, ұл-қыздары бейне мерекеге жиналғандай, шағын ауланы шаттыққа бөлеп жіберіпті. Амандық-саулықтан соң әжемен әңгімеміз басталып кетті. Мақпал Берсүгірқызы 1926 жылы 26 ақпанда Созақ ...

1964 жылдың мамыр айы. Шымкент қаласындағы Ленин атындағы №29 орта мектеп мұғалiмдерi мен оқушылары абыр-сабыр. Өйткенi, мектепке қонаққа әйгiлi палуан Қажымұқанның шәкiрттерiнiң бiрi Динавецкий келмек. Қасында бiр топ ақын-жазушылары бар көрiнедi. Қадiрмендi қонақтарды лайықты қарсы алудың қам-қарекетi жасалынып жатты. Акт залына «Хош келдiңiздер, меймандар!» деп көрнекi етiлiп жазылып, iлiнiп қойылды. Әлден соң күткен қонақтар да келiп жеттi. Мектеп басшылары оларды ...

Көп ізденіс жасап, зерттеу жүргізіп, Қажымұқанның күрес жайындағы өмірін тың деректермен толықтырған марқұм Әлімқұл Бүркітбаев еді. Қажекеңнің үш медалін, белдігін, қол сандығын, тағы басқа құнды заттарын іздеп тауып Қазақстанға алып келді. Ресейдегі шаң астында қалған мұрағаттарды қопарып, оны орын-орнына келтіріп, хроникалық ережесін сақтап, Қажекеңді білетін тірі жүрген азаматтармен кездесіп, сол кездегі күрестері қайда, қай жылы болды, неше рет әлем батыры ...

Баяғыда атақты Шоң би Баянауылда қайтыс болып, сүйегін былғарыға тігіп, бұрынғының жолымен Түркістанға апарыпты. Сонда Əзіреті қожалар: «Сүйекті Арқаға қойып үш жылдан соң алып келсеңдер еді, елдеріңнің құты екен. Құт шайқалады ғой» деген екен. Шоң би қой жылы өлген екен, келесі жылы «Қумешін» деген жұт болыпты. Шоңның өз немересі Төк баласы Бажықай, Ақын баласы Айман өмірінде қарақасқа кедей болып құйрығы ...

Сегодня в ANTIKOR ORTALYǴY руководитель Антикоррупционной службы по городу Шымкент Асхат Жұмағали подвел итоги работы за 9 месяцев т.г. В ходе онлайн брифинга А.Жұмағали остановился на прозрачности и открытости государственных органов, в том числе транспарентности бюджетной системы. «В целях оценки эффективности использования бюджета социальных объектов и инфраструктуры реализуется проект «Ашық бюджет».Этот проект впервые сделал доступными и понятными для населения важные ...

Бүгін ANTIKOR ORTALYǴY-да Шымкент қаласы бойынша Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің басшысы Асхат Жұмағали ағымдағы жылдың 9 айындағы Департамент жұмысын қорытындылады. Онлайн брифинг барысында А. Жұмағали мемлекеттік органдардың ашықтығы мен қолжетімділігіне, оның ішінде бюджеттік жүйенің транспаренттілігіне тоқталды. «Әлеуметтік нысандар мен инфрақұрылымдардың бюджетін пайдаланудың тиімділігін бағалау мақсатында «Ашық бюджет» жобасы іске асырылуда. Бұл жоба алғаш рет халық үшін бюджет шығындары туралы маңызды ...

Коррупция является острой проблемой сегодняшнего общества. Поэтому противодействие коррупции является ключевой задачей государственной политики, отметил руководитель Департамента Агентства по противодействию коррупции по г.Шымкент Асхат Жұмағали в ходе подведения итогов работы подразделения за 9 месяцев т.г. Здесь акцент сделан на формировании в обществе антикоррупционной культуры, внедрении принципов добропорядочности и открытости, выявлении и устранении коррупционных рисков. По словам спикера в период карантинных ...

Сыбайлас жемқорлық бүгінгі қоғамның өзекті мәселесі болып табылады. Сондықтан сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мемлекеттік саясаттың негізгі міндеті болып табылады, деп атап өтті Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департаментінің басшысы Асхат Жұмағали Департаменттің 9 айда атқарған жұмыстарын қорытындылау бойынша өткен брифинг барысында. Осы ретте қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға, парасаттылық пен ашықтық қағидаттарын енгізуге, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ...

Об этом сообщил руководитель Департамента Антикоррупционной службы по г.Шымкент Асхат Жұмағали в ходе онлайн брифинга при подведении итогов работы Департамента за 9 месяцев т.г. Сегодня для лиц, сообщивших о коррупционном правонарушении или иным образом оказывающих содействие в противодействии коррупции, законодательно установлены единовременные денежные вознаграждения. На сегодня поощрено 5 лиц на сумму порядка 1 млн. тенге, по заявлениям которых пресечены коррупционные ...

ANTIKOR LIVE: Шымкентік заматтар сыбайлас жемқорлық фактілері туралы хабарлағаны үшін шамамен 1 млн. теңге алған. Бұл туралы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департаментінің басшысы Асхат Жұмағали а.ж. 9 айындағы Департаменттің жұмысын қорытындылаған онлайн брифинг барысында мәлімдеді. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға өзге де жолмен жәрдемдесетін тұлғалар үшін заңнамалық түрде біржолғы ақшалай ...

Сегодня проведен брифинг по результатам работы Департамента Антикоррупционной службы по г.Шымкент за  9 меясцев т.г. В ходе мероприятия руководитель Департамента Асхат Жұмағали сообщил, что в совершении коррупции изобличены  49 лиц. Всего осуждено – 36. По словам руководителя Антикоррупционной службы города, взятки берут за непривлечение к ответственности,  трудоустройство, общее покровительство по службе, выдачу разрешительных документов и др. К примеру, в текущем ...

Бүгін Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департаментінің а.ж. 9 айында атқарған жұмысының нәтижелері бойынша брифинг өтті. Іс-шара барысында Департамент басшысы А.Жұмағали сыбайлас жемқорлық жасағаны үшін 49 тұлға әшкереленгендігін атап өтті. Сотталғандар – 36. Қалалық Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі басшысының айтуынша, параны жауапкершілікке тартпау, жұмысқа орналастыру, қызмет бойынша жалпы қамқорлығы, рұқсат құжаттарын бергені және т. б. үшін алуда. ...

Қажы бабамыз 1983 жылы 100-ге келгенде, бүкіл Қазақстан болып аузымызды ләм деп ашпаппыз. Тәуелсіз Қазақстан 1993 жылы да 110 жылдығы тұсында үн-түнсіз қалғаны белгілі. Осыған орай қазақ халқының мақтанышы, аты аңызға айналған Қажымұқан Мұңайтпасовты өз көзімен көрген, қажымұқантанушы, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері, дербес зейнеткер Қалиәкпар Әміржановты әңгімеге тартқан едік. – Мен Қажекеңді 8-11 жасымда көргенмін. Ол кезде Омбы облысындағы ...

Қажымұқанның алып палуан ғана емес, сонымен бірге, ғажайып цирк әртісі ретінде де аса танымал болғаны анық. Ол небір қызық та қауіпті, қиын да таңқалар­лық қойылымдармен көрермен алдына шыққан, цирк манеждерінде өнер көрсет­кен. Жары Бәтима апайдың естелігіне сүйенсек, Қажымұқан қалыңдығы бір еліден жуан сом темірді мойнына галстук, беліне белбеу қылып орап, темірді қамырдай илесе, Парижде цирк алаңына мініп шыққан түйесін арқасына ...

Қажымұқан ең алғаш рет 36 жасында үйленіпті. Алғашқы әйелі – өзі шын ұна­тып қосылған және мұсылманша некесін қиып, «Бәтима» деп ат берген Надежда Чепковс­кая. Палуанның бұл әйелден көрген баласы – Халиолла. Ал екінші әйелі – Ырыстыдан София, Рәшида, Әзия атты үш қызы болған. Үшінші әйелі – әмеңгерлікпен үйленген Мінәйімнен ұлы Айдархан туылады. Соңғы рет үйленгенде палуанның жасы – 75-те, ал ...

Аты аңызға айналғаны соншалық, бүгінгі ұрпаққа ертегі батырындай болып елестейтін Қажымұқан бабамыздың сырт бейнесі де ерекше болғанға ұқсайды. Бұл ретте Қажекеңді спорт журналисі И.Д.Булга­ков: «Ол Геркулес десе, дегендей екен. Бір қарағанда, ол адамнан гөрі, шойыннан құйған сом тұлғаға ұқсайтын сияқты, бойы ұзын және қанжырдай тартылған. Бұлт-бұлт ойнаған бұлшық еттері бір керемет!» – деп сипаттаса, жазушы Дихан Әбілев: «Жартас кеудесі жалғанның ...