Қажымұқаннан: «Дүниежүзінің балуандарымен күрестіңіз ғой. Қай елдің балуандары мықты екен?» деп сұраса: «Күрестік қой талайымен, көбі өзім шамалас. Бірақ мынау зәңгілерде (қара нәсілділерде) қара күш көп болады», – депті. «Канадалық бір қызбен кездестім» деп басталатын әңгімесі бар. Ол әңгімесінің аяғы: «Жігіттік дер шағым еді, «әуелі ауырлық көтерісіп сынасайық» деп әрқайсысы он пұттық кірдің тасын аспанға кезек-кезек лақтырып қақпақылдап тұрдым. Ол болса, әрқайсысы он бес пұттық екі кір тасын бұйым көрмей аспанға лақтырып қағып алып ойнай бастады. Әрине, отыз пұтты аспанға тымақша атып тұрған қыз осал емес, «қазақ әйелмен күресуді намыс көреді» дегенді сылтауратып күреспедім», – деп аяқталады. Сонда отыз пұт дегеніміз қазіргі өлшеммен жарты тоннадай ғой! Бір пұтта 16 кг бар.
Әлем күресінде палуан шақ келтірмеген Қажымұқанның асыл тегі жайында айтар болсақ, атамыз атақты қара қыпшақ Қобыланды батырдың он алтыншы ұрпағы. Ол – Қобыланды бабамыздың ұзақ ғасырлардан кейін қайталанған генетикалық жаңғырығы болса керек. Эпикалық жырымызда да, тарихи деректерде де Қобыландының асқан батыр болғандығы айтылады. Мәшһүр Жүсіптің: «… осы күнде бір ұнамсыз сөз Қобыландыны хандарға бағынышты дегені. Ол бір басты, екі аяқты пенде былай тұрсын, Құдай бар-ау деп мойны бұрылмайтын майталман», – деген тамаша сөзі бар. Қажымұқан да ұлы бабасы Қобыландыға тартып тұр ғой сонда!
1927 жылы «Қазақ даласының батыры» деген атақ тұңғыш және соңғы рет Қажымұқанға берілген.
Жадыра Нармаханова
(«Ақ желкен», №8. 2014 жыл)
(Тақырыбы өзгертілді)
Дереккөз: alashainasy.kz
