Шымкент қаласында экологиялық ахуалды жақсартуға және тұрғындарға жайлы қоғамдық кеңістік қалыптастыруға бағытталған Қошқар ата өзенін абаттандыру жобасы белсенді түрде іске асып жатыр. Қаланы көгалдандыру мен табиғи ресурстарды оңтайлы пайдалану мәселесін басым бағыт еткен мегаполис әкімдігінің бастамасы бүгінде нақты нәтижесін бере бастады.
Қошқар ата — Шымкенттің тарихи-мәдени ландшафтының өзегі саналатын ерекше табиғи нысан. Сондықтан өзенді қалпына келтіру жобасы тек инфрақұрылымдық жаңарту ғана емес, сонымен қатар экологиялық тепе-теңдікті сақтау мен халыққа қолайлы орта құруды көздейді. Жоба шеңберінде өзеннің жалпы ұзындығы 3,535 шақырымды құрайтын бөлігін қалпына келтіру қарастырылып отыр. Бұл бағытта арнаның құрылымы қайта жасалып, табиғи су ағымын реттеу жұмыстары жүргізілуде. Өзен табаны мен жағалауы қоқыстан тазартылады, жағалауды бекіту арқылы су шайылуының алдын алу көзделген.
Абаттандыру жұмыстары тек экологиялық шаралармен шектелмейді. Өзен бойында заманауи инфрақұрылым қалыптастыру – жобаның негізгі міндеттерінің бірі. Осы мақсатта жаяу жүргіншілер жолы салынып, тұрғындардың қауіпсіз және ыңғайлы қозғалуына жағдай жасалуда. Сонымен бірге, өзен жағалауын толыққанды демалыс аймағына айналдыру үшін 139 орындық орнату, энергия үнемдейтін 360 шам қою жоспарланған. Бұл шамдар түнгі уақытта өзеннің айналасын жарықтандыру арқылы қала келбетін жақсартып, қауіпсіздікті күшейтеді.
Мұрат Әбдірахманов, Қалалық жайлы ортаны дамыту басқармасы басшысының орынбасары:
— «Осы жылы Жангелдин көшесінен бастау алған 3,5 шақырымға созылған жағалауды нығайту жұмыстары жүргізілді. Жағалау табиғи тастармен бекітіліп, оның табиғи қалпы мен өсімдіктер жамылғысы барынша сақталды. Бұдан бөлек, тұрғындар үшін қолайлы орта қалыптастыру мақсатында жаяу жүргіншілер жолы және өзге де қажетті инфрақұрылым элементтері салынды»,- деп атап өтті.
Өзеннің екі жағын байланыстыратын 8 жаяу жүргінші көпірі салынуы да жобаның маңызды бөлігі. Қазіргі таңда соның үшеуі салынып бітті және тұрғындардың игілігіне ұсынылды. Сондай-ақ 70 жарық шамы орнатылып, инфрақұрылым біртіндеп толыққанды қалалық кеңістікке айналып келеді.
Қалалық мамандардың айтуынша, бұл абаттандыру жұмыстарының тағы бір маңызды аспектісі – жауын-шашын маусымында өзен деңгейінің көтерілуінен туындайтын су басу қаупін азайту. Арнаның реттелуі мен жағалаудың бекітілуі осы тәуекелді тиімді төмендетеді.
Жоба толық аяқталған соң, Қошқар ата өзені шымкенттіктер мен қала қонақтары үшін тартымды рекреациялық аймаққа айналады. Мамандардың пікірінше, жаңғыртылған жағалау қаланың туристік әлеуетін арттырып, Шымкенттің заманауи мегаполис ретіндегі келбетін күшейтеді. Табиғат пен қалалық инфрақұрылымның үйлесімділігі қаланың экологиялық тұрақтылығына да оң әсер етеді деп күтілуде.
Қошқар ата өзенін абаттандыру жобасы — бұл тек экологиялық жобаның бірі емес, сонымен қатар қала тұрғындарының өмір сапасын арттыруға бағытталған маңызды бастама. Қаланың табиғи ресурстарын тиімді пайдалану мен қоғамдық кеңістікті дамыту мәселелері бойынша қала әкімдігінің қолға алған бұл шарасы Шымкенттің жасыл аймағын кеңейтіп, жергілікті тұрғындар үшін ерекше мүмкіндіктер туғызады. Өз кезегінде, бұл жоба мегаполистің экологиялық ахуалын жақсартып, халыққа қауіпсіз әрі жайлы өмір сүруге жағдай жасайды.
Өзенді абаттандыру жұмыстары кезінде табиғи ландшафтының сақталуы мен қоршаған ортаға зиян келтірмеуіне ерекше көңіл бөлініп, осы арқылы аймақтың экосистемасын қорғау басты мақсат ретінде алынған. Мұрат Әбдірахманов атап өткендей, жаяу жүргіншілер жолы мен өзге де инфрақұрылым элементтерін салу — бұл тек қаланы ыңғайлы етіп қана қоймай, қала мәдениетін арттыруға ықпал етеді. Қошқар ата өзенінің бойын жаңа форматта абаттандыру арқылы тұрғындардың көше мәдениетін және табиғатты қорғау мәдениетін қалыптастыруға болады. Бұндай кешенді шешімдер қаланың тек экологиялық, әлеуметтік ғана емес, мәдени дамуына да үлкен ықпал етеді.
Жобаның бірегейлігі, оны іске асыру барысында қоғамдық және экологиялық жауапкершіліктің үйлесімділігі ерекше орын алады. Тұрғындар мен табиғат арасындағы байланыс нығая түседі. Жаяу жүргіншілер көпірлері мен қауіпсіздік шаралары тұрғындардың өзен жағасында уақыт өткізуіне қолайлы жағдай туғызып, қалаға ерекше тыныштық пен үйлесім береді. Ал энергия үнемдейтін шамдар мен жарықтандыру жүйесі қаланың түнгі келбетін жақсартып, қауіпсіздік шараларын күшейтеді.
Бұдан басқа, абаттандыру жұмыстарының экологиялық және әлеуметтік әсері терең болмақ. Қошқар ата өзенінің бойындағы табиғи жағдайлардың сақталуы мен реттелуі су тасқынының алдын алып, экологиялық тепе-теңдікті сақтау мен климаттық өзгерістерге қарсы тұруға көмектеседі. Сонымен қатар, бұл жоба қала халқының денсаулығы мен тұрмыстық жағдайын жақсартуға арналған, себебі ашық алаңдар мен демалыс аймақтары тұрғындардың серуендеу, спортпен айналысу үшін тиімді алаңға айналады.
Қошқар ата өзені абаттандырылған соң, бұл аймақ қала тұрғындары мен туристер үшін ерекше демалыс орнына айналады. Қала қонақтары үшін табиғаттың сұлулығы мен қаланың мәдениетіне қолжетімділік артқан сайын, Шымкенттің туристік тартымдылығы күшейеді. Бұл жобаның аяқталуы қаланың экологиялық тұрақтылығына оң әсер етіп қана қоймай, Шымкентті мегаполис ретінде халықаралық деңгейде танымал етуге ықпал етеді.
Жобаның толық аяқталуы Шымкенттің табиғи байлығын сақтай отырып, заманауи инфрақұрылыммен үйлесімде дамуын қамтамасыз етеді. Қошқар ата өзенінің айналасы таза ауа мен жасыл желекке толы, демалыс пен серуендеуге арналған үздік аймаққа айналады. Осы арқылы қала тұрғындары экологиялық тұрғыдан таза ортада өмір сүріп, мәдени және қоғамдық белсенділіктерді жаңаша деңгейде жүзеге асырады. Бұл жоба Шымкенттің болашақтағы дамуына, оның экологиялық және әлеуметтік жауапкершілігінің үлгісі ретінде қалуында маңызды рөл атқаратын болады.
