ФИДИЯ
Ораза ұстауға күші жетпейтін, қуаты кеміп әбден қартайған адамдар мен сауығу үміті жоқ науқастар Рамазан айының әр күні үшін фидия береді. Фидияның құны пітірге ұқсас. Бұл фидияны Рамазан айының басында, ортасында, аяғында беруге болады.
Қаласа фидияның бәрін бір кедейге жинап береді немесе бірнеше жағдайы төмен жандарға берсе болады. Мұндай жағдайдағы адамдар фидия беруге дәрмені жетпесе Алладан кешірім сұрайды, ораза ұстауға әлі жетпейтін қариялар мен үмітсіз аурулар келешекте ораза ұстай алатындай денсаулығы жақсарса, ұстай алмаған оразаларының қазасын өтеулері керек. Күш-қуаты жететін кісінің алдындағы берген фидияларының үкімі болмайды, нәпіл садақа сияқты болып қалады.
РАМАЗАНДА СЕБЕПСІЗ ОРАЗА ҰСТАМАУДЫҢ ҮКІМІ
Рамазан айында ораза ұстау – Алла Тағаланың әмірі. Мұсылмандар бұл әмірге мойынсұнуы керек. Егер бір мұсылман себепсіз Рамазан айында оразаға ниет қылмай, тамақ ішсе, ұстамаған күндерінің оразаларының қазасын ұстайды, кәффарат шарт емес. Өйткені кәффарат – ораза ұстамаудың емес, бастаған оразаны бұзудың жазасы.
Рамазан айында себепсіз ораза ұстамаған адам күнә істеген болады. Әрі Алла алдындағы жауапкершілігін орындамағаны. Сондықтан тәубе етіп, Алладан кешірім сұрап, көп кешіктірмей қазасын ұстауы шарт.
БҰЗЫЛҒАН ОРАЗАНЫҢ ӘРІ ҚАЗАСЫН, ӘРІ КӘФФАРАТЫН ҚАЖЕТ ЕТЕТІН ЖАҒДАЙЛАР
Ораза ұстағанын біле тұра:
1) Жеп-ішу (Қоректік зат немесе дәрі болсын)
2) Жыныстық қатынаста болу;
3) Шылым шегу.
Қаза: Бұзылған оразаның орнына күніне күн ораза ұстау.
Кәффарат: Бұзылған оразаның бір күніне, екі ай немесе алпыс күн қатарынан ораза ұстау.
Рамазан айында ниет етіп оразаға бастаған біреу ешқандай себепсіз біле тұра ішіп-жесе, жыныстық қатынаста болса, оразасы бұзылады. Бұзылған оразаның күніне күн қаза ету керек, әрі біле тұра себепсіз оразасын бұзғаны үшін кәффарат оразасын ұстау қажет.
Рамазан айында басталған бір оразаны біле тұра бұзса, дүниедегі жазасы –кәффарат. Яғни 60 күн қатарынан ораза ұстау. Қандай да себептен кәффарат оразасын үзсе немесе толық ұстамаса қайтадан ба-сынан бастап 60 күн қатарынан ораза ұстауы қажет. Әйелдер кәффарат оразасын ұстап жүрген кезде етеккір көрсе, ол күндерді ұстамайды, тазаланғаннан кейін үзбей жалғастырып 60 күнге толтырады.
ОРАЗАНЫ БҰЗЫП, ТЕК ҚАНА ҚАЗАСЫН ӨТЕУДІ ҚАЖЕТ ЕТЕТІН ЖАҒДАЙЛАР
1) Әдетте желінбейтін нәрсені және дәрі ретінде қолданылмайтын нәрселерді жеп, жұту (топырақ, қағаз, мақта сияқты);
2) Мұрынға дәрі құю;
3) Құлақтың ішіне дәрі тамызу;
4) Дәрет кезінде аузына және мұрынға су алғанда байқамай тамағына су кетіп қалу;
5) Аузына салған түрлі-түсті жіптің бояуы шығып, түкірікпен араласуы, оны жұтып қою;
6) Қиын жағдайда оразасын бұзу;
7) Ұйықтап жатқанда басқа біреу аузына су құйып жіберу;
8) Өз қалауымен аузын толтырып құсу;
9) Әлі күн батпай тұрып, батты деп ойлап аузын ашу;
10) Сәресінің уақыты бітсе де, әлі уақыт бар деп жеу.
ОРАЗАНЫ БҰЗБАЙТЫН ЖАЙТТАР:
1) Ораза ұстағанын ұмытып, жеп-ішу (ұмытып кетіп жеп немесе ішіп қойған адам ораза екені есіне түссе, аузын шайып, оразасын жалғастырады. Ораза екені есіне түскеннен кейін тамағынан бір нәрсе өтсе, оразасы бұзылады).
2) Құлағына су кетіп қалу;
3) Көзіне дәрі тамызу;
4) Түнде жуыну қажет болғанымен таңертеңгісін жуыну;
5) Еріксіз құсса;
6) Ұйықтап жатқанда жыныс жолдарынан сұйықтық бөлінсе;
7) Қан алдыру;
8) Еріксіз тамағына тозаң, түтін кіру;
9) Аузындағы түкірікті жұту.
ОРАЗАНЫ ҰСТАҒАН АДАМҒА МӘКРҮҺ ЖАҒДАЙЛАР
1) Бір нәрсені жұтпай дәмін татып көру (егер күйеуі тамақтың тұзына байланысты мазасын алып дау тудырса, ол кезде әйел жұтып қоймай тамақтың дәмін көрсе болады).
2) Түкірігін аузына жинап жұту (Егер аузындағы жиналған түкірігін сыртқа шығарғаннан кейін жұтса, оразасы бұзылады).
3) Өзін әлсірететіндей дәрежеде қан алдыру, ауыр жұмыстар жасау.
ОРАЗА ҰСТАҒАН АДАМҒА МӘКРҮҺ ЕМЕС ЖАҒДАЙЛАР
1) Раушан гүлі сияқты хош иістерді иіскеу;
2) Тісті щеткамен тазалау;
3) Ауызды шаю;
4) Мұрынға су тарту;
5) Жуыну.
