Қылмысқа қарсы күрес кезінде қылмыстық заңнамамен бекітілген жасырын болу жауапкершілігі маңызды рөл атқарады.
Жазаның алдын алу құны оның қатыгездікке емес, оның сөзсіз болуына байланысты. Қылмыс үшін ауыр жаза тағайындалуы маңызды емес, бірақ ешқандай қылмыс оқиғасы жария етілмегені маңызды.
Осылайша, барлық қылмыстарды ашу қылмыспен күресудің маңызды шарттарының бірі, жазаның сөзсіздігі принципінің негізгі мазмұны болып табылады. Сол қылмыстарды жасыру – бұл қылмыспен күресте елеулі зиян келтіретін, сот төрелігі жүйесінің қалыпты қызметі болып табылатын әлеуметтік қауіпті әрекет.
Мемлекеттің қылмыспен күресуі азаматтардың әділ сот органдарына көмек көрсетуімен ғана табысты болуы мүмкін. Азаматтардың көпшілігі өздерінің азаматтық борышы мен моральдық борышын орындай отырып, сот органдарына көмек көрсетуді (дайындалған немесе жасаған қылмыс туралы хабарлау, жасырудан бас тарту), мемлекеттік органдардың сенімін білдіруді қарастырады.
Алайда, азаматтық борышты өрескел бұзу – бұл қылмыстарды жасыру тәжірибесі. Қылмыстық заңда көзделген жағдайларда бұл әрекеттер қылмыс деп танылады.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 432-бабында қылмыс жасағаны туралы бұрын уәде бермеген қылмыс, сондай-ақ қылмыс жасау құралдары мен құралдары, қылмыс іздері немесе қылмыстық жолмен алынған заттар сияқты жасырынуларды жасырғаны анықталды. Сонымен қатар, жасырындық қылмыстық заңмен қарастырылған жағдайларда ғана жауапкершілікті талап етеді.
Кез-келген қылмыс пен көріністің жасырынуы әрдайым тікелей ниетпен жүзеге асады, яғни адам өзінің мінсіз қылмысын жасағанын түсінеді және одан әрі оны жасырғысы келеді.
Қ.Тілеубердиев,
басқарма бастығы, полиция полковнигі
