Шымкентте өткен «MIRAS» халықаралық түркі сәндік этнодизайнерлер форумының екінші күні шеберлік сағатымен жалғасты. Түркі әлемінің қолөнері мен сәндік мұрасын жаңғыртуға бағытталған басқосу жоғары деңгейде өтті. Шеберлік сағатына Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Әзербайжан және Түркиядан келген этнодизайнерлер мен қолөнер шеберлері қатысып, өзара тәжірибе алмасып, көне өнерді жаңаша форматта дамыту жолдарын талқылады.
Қатысушылардың ортақ пікіріне сүйенсек, бұл шара — тек сәндік өнер мамандары үшін ғана емес, жалпы түркі халықтарының ортақ рухани құндылықтарын дәріптейтін маңызды алаң. Өзбекстаннан келген белгілі этнодизайнер, «Guliston Dizayn Lyuks» компаниясының құрылтайшысы әрі директоры Дильдор Рузметова форумның маңызын ерекше атап өтті.
— Түркі халықтарын байланыстыратын қолөнердің терең тамыры бүгінгі дизайнерлерді бір арнаға тоғыстырып отыр. Бұл — өте маңызды шара. Біз көне қолөнерді, ою-өрнектерді қайта жаңғыртып, жастарға үйретуіміз керек. Бұл тек сән емес, бұл — түркі халықтарының тарихи және мәдени мұрасы. Құрақ (құрамыш) секілді дәстүрлі өнер түрлерін ЮНЕСКО-ға материалдық емес мәдени мұра ретінде ұсыну қажет деп ойлаймын. Бізді біріктіретін ортақ өнер түрлері өте көп, — деді ол.
Форум шеңберінде өткен шеберлік сағаттары да қатысушылардың қызығушылығын тудырды. Көне белдік жасау өнерін меңгерген шебер Берік Болатұлы ер азаматтардың белдіктерінің үш түрге бөлінетінін түсіндіріп, әрқайсысының ерекшелігін көрсетті.
— Күнделікті тағылатын белдіктер жеңіл әрі аз әшекейлі келеді. Әскери және аңшылық белдіктер бірнеше бөлікке бөлініп, қылыш, қорамса, оқшантай ілуге арналған арнайы құрылымдармен жабдықталады. Ал, ең сәндісі — салтанатты шараларға арналған белдіктер өңірлердің ою-өрнегімен көмкеріліп, түрлі әдіспен жасалады. Қазіргі таңда белдіктерге сұраныс жақсы. Көп кісілер оны ұрпаққа мұра ретінде қалдыру мақсатында тапсырыс береді. Форум бізге өз өнерімізді көрсетуге ғана емес, шетелдік дизайнерлермен тәжірибе алмасуға мүмкіндік беріп отыр, — деді қолөнер шебері.
Шетелдік дизайнерлердің ішінде әсіресе Әзербайжан мен Өзбекстан шеберлерінің туындылары көпшілікке ерекше әсер қалдырды. Қырғызстаннан келген дизайнерлердің миниатюралық кестелері де форум көрмесінің көркін ашты. Түркі елдерінен келген шеберлердің шығармашылық ұқсастықтары мен айырмашылықтары, географиялық ерекшеліктерге байланысты өрнек пен стильдің өзгеруі — шеберлік сағатының басты тақырыбы болды.
Шараға қатысушылар, мұндай басқосуларды тек Қазақстанда ғана емес, Әзербайжан, Өзбекстан, Түркия секілді бауырлас елдерде де өткізу қажеттігін жеткізді. Өйткені алыстағы ауылдар мен қалаларда өз өнерін таныта алмай жүрген шеберлер көп, ал мұндай халықаралық алаң олардың еңбегін кең аудиторияға таныстыруға мүмкіндік береді.
Шеберлік сағаттары барысында қатысушылар тек қолөнер туындыларымен бөлісіп қана қоймай, сол шығармашылық үрдістің терең мәні мен тарихы туралы да әңгімелесті. Бұл форумда көрініс тапқан бірегей туындылар, әсіресе халықтың ғасырлар бойы сақтап келген дәстүрлі өнері мен стильдері жаңаша көзқараспен қаралды. Әрбір шебер өз елінің мәдени мұрасын дәріптеп, оған өз көркемдік қосылысын енгізе отырып, өзіндік ерекшелігін көрсетті. Мұның барлығы мәдени байланыстарды нығайту мен түркі халықтарының қолөнер саласындағы ортақ құндылықтарды ұлықтау жолындағы маңызды қадам болды.
Форумның маңыздылығы сол, ол түркі халықтарының тек тарихи өткенін ғана емес, сондай-ақ бүгінгі күнде де өркендеп келе жатқан мәдениетінің көрінісі болып отыр. Жастар арасында қолөнер мен сәндік өнерге қызығушылықты арттыру, осы саланың шеберлерінің ұрпақтан-ұрпаққа жалғасатын мұрасын сақтап қалу мақсатында көптеген игі бастамалар көтерілді. Бұл, өз кезегінде, болашақта қолөнер мен дизайн саласында халықаралық ынтымақтастықты арттыруға жол ашады.
Шеберлердің бір-бірімен тәжірибе алмасуы, әрбір халықтың өзіне тән әсемдік пен ерекшеліктерін ұсынуы – бұл тек өнердің ғана емес, сондай-ақ мәдениеттер арасындағы құрмет пен түсіністікке негізделген діалогтың бастамасы. Қатысушылар әртүрлі халықтардың тарихи және мәдени тұрғыда бір-біріне жақын болатынын, бірақ олардың өнері мен қолөнерінде өзіне тән өзгешеліктері бар екенін атап өтті. Осы арқылы олар түркі әлемінің бай мәдени мұрасын сақтау және жаңғырту жолында бір-бірімен тәжірибе бөлісу арқылы өзара қарым-қатынас пен ынтымақтастықты нығайтуға мүмкіндік алды.
Бұл форумнан шыққан қорытынды — әрбір халықтың мәдени мұрасы өте құнды әрі ерекше, және оны әлемдік деңгейде танымал ету үшін түрлі халықаралық алаңдарда осындай іс-шараларды өткізу қажет. Өйткені қолөнер мен дизайн – мәдениеттер мен ұрпақтар арасында көпір орнатудың күшті құралы, ол тарихи жадымызды жаңғыртып, ұлттар арасындағы достық пен ынтымақтастықты нығайтады.
