Шымкент қаласында кешкі уақытта ауада түтіннің байқалуының негізгі себептері: ауа температурасының төмендеуі, желдің болмауы, автокөліктердің көп шоғырлануы және жеке секторларда құрғақ шөп пен күзгі жапырақтарды жағу жағдайларының артуы.
Қала аумағының атмосфералық ауа сапасы «Қазгидромет» мекемесіне тиесілі 7 бақылау бекеті (4 қолмен сынама, 3 автоматтандырылған) арқылы үздіксіз бақыланып келеді. Қазіргі уақытта жоғарғы және экстремалды ластану фактілері тіркелген жоқ.
2025 жылғы 23–24 қарашада тұрғындар шағымдары негізінде «ПетроҚазақстанОйлПродактс» ЖШС және Индустриалды аймақтар аумағында мониторинг жүргізілді. Нәтижесінде санитарлық қорғау аймағында ластаушы заттардың шекті рұқсат етілген нормадан асуы анықталған жоқ.
Қаладағы 4 ірі кәсіпорын – «ПКОП», «Стандартцемент», «Шымкентцемент» ЖШС және «3-Энергоорталық» АҚ – автоматтандырылған мониторинг жүйесімен онлайн режимде бақылануда. Сонымен қатар, тұрғындардың шағымдары бойынша «Ордабасы» Индустриалды аймағындағы бір өндірістік кәсіпорынға тексеру тағайындалды.
2025 жылдың алғашқы 10 айында Департамент 29 тексеру жүргізіп, 50 әкімшілік іс қозғады, нәтижесінде шамамен 37,6 млн теңге айыппұл салынды (32,6 млн теңге өндірілді). Индустриалды аймақтарда 12 мекеме тексеруден өтті, оның ішінде: «High Industrial Lubricants & Liquids Corporation» ЖШС, «Китайско-Казахстанская Марганцевая Индустриальная Группа» ЖШС, «ЦветЛит» ЖШС, «Element 5» ЖШС, «ЭкоШина» ЖШС, «Категория ДМ» ЖШС, «Аламан Береке» ЖШС, «ENN» ЖШС, «Гермес-Б.Е.» ЖШС, жеке кәсіпкер «Хабибулла», «ТРМ» ЖШС, «VegaSmelting» ЖШС.
Сонымен қатар, экологиялық нұсқамаларды орындамаған 4 кәсіпорынға (оның ішінде «Китайско-Казахстанская Марганцевая Индустриальная Группа» ЖШС, «ХИЛЛ» ЖШС, «Гермес БЕ» ЖШС, жеке кәсіпкер Хабибулла) қатысты ҚР ӘҚБтК 462 бабының 3 тармағы бойынша хаттамалар толтырылып, сотқа жолданды. Экологиялық рұқсатсыз жұмыс жүргізген 4 кәсіпорынның қызметі уақытша тоқтатылып, айыппұлдар салынды.
Шымкент қаласында ауа сапасын бақылау жүйесі тұрақты түрде жүргізіліп, тұрғындардың қауіпсіздігі мен экологиялық тұрақтылық қамтамасыз етілуде.
Атмосфералық ауаның сапасын сақтау – қала тұрғындарының денсаулығы мен өмір сүру сапасына тікелей әсер ететін маңызды факторлардың бірі. Осы тұрғыда экологиялық бақылауды күшейту, өндіріс орындарының жауапкершілігін арттыру және экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету өзекті болып отыр. Қоршаған ортаға келетін зиянды азайту тек бақылаушы органдардың ғана емес, қоғамның барлық мүшелерінің ортақ міндеті екенін түсіну маңызды.
Сонымен қатар, тұрғындардың өз тарапынан да экологиялық мәдениетті қалыптастыруы үлкен рөл атқарады. Құрғақ шөп пен қоқысты жағудан бас тарту, автокөлікті шамадан тыс пайдаланбау, мүмкіндігінше қоғамдық көлікке көшу – ауаның ластануын азайтудың қарапайым, бірақ тиімді жолдары. Әрбір азаматтың күнделікті тұрмыстағы ұқыпты әрекеті қала экологиясына оң әсерін тигізеді.
Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстар алдағы уақытта да жүйелі түрде жалғасады. Заманауи мониторинг жүйелерін дамыту, ашықтықты арттыру және тұрғындардың шағымдарына жедел әрекет ету – бұл бағыттағы басты басымдықтар. Мұндай кешенді шаралар қаладағы экологиялық ахуалды тұрақтандырып, қолайлы әрі қауіпсіз орта қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Жалпы, таза ауа – әрбір тұрғынның құқығы. Сол себепті экологиялық талаптарды сақтау, заң бұзушылықтарға жол бермеу және табиғатқа жанашырлықпен қарау арқылы ғана тұрақты әрі жайлы қала қалыптастыруға болады. Бұл – бүгінгі ғана емес, болашақ ұрпақ алдындағы ортақ жауапкершілік.
